بعد از اینکه در مقاله قبلی به اهمیت و نقش تیر ورق در ساخت سوله‌ها پرداختیم، حالا وقت آن رسیده که نگاهی دقیق‌تر به فرآیند پیچیده و دقیق ساخت این عضو حیاتی بیندازیم.
ساخت تیر ورق سوله، فراتر از یک جوشکاری ساده است؛ این یک فرآیند مهندسی‌شده است که از طراحی اولیه تا آخرین مرحله کنترل کیفیت، نیازمند دقت، دانش فنی و رعایت استانداردهای سختگیرانه است. بیایید قدم به قدم این مسیر را دنبال کنیم.
۱. طراحی مهندسی: پایه و اساس هر تیر ورق موفق
اولین و شاید مهم‌ترین گام در ساخت تیر ورق، طراحی دقیق آن است. مهندسان سازه با استفاده از نرم‌افزارهای پیشرفته و بر اساس بارهای وارده (شامل بار مرده، بار زنده، برف، باد و زلزله) و شرایط محیطی پروژه، ابعاد بهینه جان (Web) و بال‌ها (Flanges) را محاسبه می‌کنند. این محاسبات شامل ضخامت ورق‌ها، ارتفاع جان، عرض بال‌ها و طول تیر می‌شود. هدف اصلی، طراحی مقطعی است که بتواند تمام نیروها را با حداقل وزن ممکن و حداکثر ایمنی تحمل کند. استانداردهای طراحی مانند مبحث دهم مقررات ملی ساختمان ایران یا استانداردهای بین‌المللی نظیر AISC و Eurocode در این مرحله راهنمای مهندسان هستند.
۲. برش ورق‌ها: دقت در آغاز راه
پس از نهایی شدن طراحی، نوبت به تهیه و برش ورق‌های فولادی می‌رسد. ورق‌های فولادی با کیفیت بالا، معمولاً از نوع St37 یا St52، بر اساس ابعاد طراحی‌شده توسط دستگاه‌های برش CNC (کنترل عددی کامپیوتری) یا پلاسما با دقت بسیار بالا برش داده می‌شوند. دقت در این مرحله بسیار حیاتی است، زیرا هرگونه خطای ابعادی می‌تواند در مراحل بعدی مونتاژ و جوشکاری مشکل‌ساز شود و بر کیفیت نهایی تیر ورق تأثیر بگذارد.
۳. مونتاژ اولیه: شکل‌گیری فرم اصلی
در این مرحله، سه قطعه ورق بریده شده – یک ورق برای جان و دو ورق برای بال‌ها – به صورت اولیه مونتاژ می‌شوند. این مونتاژ معمولاً با خال‌جوش‌های کوچک و موقت انجام می‌شود تا قطعات در موقعیت صحیح خود نسبت به یکدیگر قرار گیرند. استفاده از فیکسچرهای مخصوص و تراز کردن دقیق قطعات در این مرحله، تضمین می‌کند که تیر ورق نهایی دارای راستای صحیح و عدم پیچیدگی باشد.
۴. جوشکاری: پیوند محکم فولادی
قلب فرآیند ساخت تیر ورق، جوشکاری است. این مرحله نیازمند جوشکاران ماهر و استفاده از روش‌های جوشکاری استاندارد مانند جوشکاری زیرپودری (Submerged Arc Welding - SAW) یا جوشکاری با گاز محافظ (Gas Metal Arc Welding - GMAW) است. جوشکاری باید به صورت پیوسته و با سرعت و حرارت کنترل‌شده انجام شود تا نفوذ کامل جوش و حداقل تنش‌های پسماند در تیر ایجاد شود. پس از جوشکاری اولیه یک سمت، تیر ورق برگردانده شده و سمت دیگر نیز جوشکاری می‌شود تا توزیع تنش‌ها یکنواخت باشد و از اعوجاج جلوگیری شود.
۵. تمیزکاری و بازرسی: تضمین کیفیت
پس از اتمام جوشکاری، سطح تیر ورق از هرگونه سرباره جوش، پاشش فلز و آلودگی تمیز می‌شود. سپس، بازرسی‌های دقیق چشمی و غیرمخرب (مانند آزمایش التراسونیک یا ذرات مغناطیسی) بر روی خطوط جوش انجام می‌شود تا از عدم وجود ترک، حفرات یا سایر عیوب جوش اطمینان حاصل شود. این بازرسی‌ها برای تضمین کیفیت و ایمنی تیر ورق حیاتی هستند.
۶. سوراخ‌کاری و آماده‌سازی نهایی: برای اتصال به سازه
در نهایت، بر اساس نقشه‌های اجرایی، سوراخ‌های لازم برای اتصال تیر ورق به ستون‌ها یا سایر اعضای سازه با دستگاه‌های دریل یا پانچ حفر می‌شوند. پس از آن، تیر ورق برای رنگ‌آمیزی یا پوشش‌های محافظ آماده می‌شود تا در برابر خوردگی و عوامل محیطی محافظت شود.
ساخت هر تیر ورق سوله، داستانی از دقت، تخصص و تکنولوژی است که در نهایت به شکل‌گیری یک سازه مقاوم و پایدار منجر می‌شود. با درک این فرآیند، می‌توانیم بیشتر به اهمیت انتخاب تولیدکنندگان معتبر و دارای گواهینامه برای تامین تیر ورق سوله پی ببریم.
